Hiʻiakaikapoliopele

Inoa

Hiʻiakaikapoliopele; Hiʻiaka

Hōʻuluʻulu manaʻo

He akua wahine ‘o Hi’iakaikapoliopele e kapa pinepine ʻia ma Hiʻiaka. Na Haumea ʻo ia. Hānau ʻia ʻo Hiʻiaka he hua mai ka waha mai o Haumea. Hāpai ʻia kēia hua Hiʻiaka ma ka poli o kona kaikuahine ʻo Pele a hiki i ka wā i ulu aʻe ai ʻo ia i uʻi. ʻO kona ʻohana akua ē aʻe ʻo Kapōʻulahīnaʻu, Kamohoaliʻi, Nāmakaokahaʻi, Puʻuhele, a me Kaʻohelo. He ipo ke aliʻi ʻo Aukelenuiaiku nāna, ʻo ia hoʻi ke kāne a Nāmakaokahaʻi. He ʻaikāne ʻo Hopoe nāna. Kaulana ko Hiʻiaka huakaʻi mai Puna aku i Kauaʻi no ke kiʻi ʻana iā Lohiʻau he kāne na Pele. Hakakā akula ʻo ia me ka poʻe moʻo ma kēia huakaʻi. Ma loko o kekahi hakakā ʻana ma Kualoa i loaʻa ai ka moku iki ʻo Mokoliʻi. ʻO nā hana noeʻau a Hikiʻiaka ʻo ia hoʻi ka hana lāʻau lapaʻau a me ka hula. He kinolau ka palaʻa nona.

Description

Hiʻiakaikapoliopele is a female deity commonly called Hiʻiaka. She comes from Haumea. Hiʻiaka was born as an egg in the mouth of Haumea. She was then carried in the bosom of her elder sister Pele until she grew to be a young beauty. Her other divine relatives are Kapōʻulakīnaʻu, Kamohoaliʻi, Puʻuhele, Nāmakaokahaʻi and Kaʻōhelo. The chief ʻAukelenuiaʻīkū was a lover of hers. Hopoe was an ʻaikāne of hers. Hiʻiaka’s journey from Puna to Kaua’i in order to fetch Lohi’au as a husband for Pele is famous. She fought with moʻo during this journey. In one of these battles at Kualoa, the islet of Mokoliʻi was formed. The skilled works of Hiʻiaka are healing as well as hula. The palaʻā fern is a kinolau of hers. 

ʻŌlelo kuhikuhi

E koho i kēia huaʻōlelo no nā kumuwaiwai pili iā Hiʻiakaikapoliopele, kapa pū ʻia ʻo Hiʻiaka, ke kaikaina muli a kaulana o Pelehonuamea. No nā kaikaina ʻē aʻe o Pele i kapa pū ʻia ʻo Hiʻiaka, akā ʻokoʻa iki ka inoa a me ke kuleana, e koho i ka huaʻōlelo kūpono. E koho pū i kēia huaʻōlelo no HIʻiaka ma ke ʻano laulā inā ʻaʻole moakāka ka Hiʻiaka kikoʻī. 

Instructions

Use this term for resources related to Hiʻiakaikapoliopele, who is also known as Hiʻiaka, the youngest and most famous sister of Pele. When referring to other sisters by the name Hiʻiaka, apply the appropriate term specific to that Hiʻiaka whose name and relationships will be slightly different. Use this term when speaking about Hiʻiaka in a general sense if it is unclear that there is a specific Hiʻiaka that the resource is referring to. 

Moʻokūʻauhau

Akua: (1) Pele, Kapōʻulahīnaʻu, Kamohoaliʻi, Nāmakaokahaʻi; (2) Puuhele (sister), Kaohelo (sister)

Akua: Makua: (2) Haumea (w), Kahinalii (w)

ʻĀina: (2) Puuopele; Mana, Kauaʻi; Kealiapaakai & Kealiamanu & Leahi, Oahu; Kalaupapa, Molokai; Haleakala & Hanakaieie, Kahikinui; Nuumealani; (3) Halemaumau, Hawaii; Kualoa, Oʻahu.

Hana: (3) Hula

Hanana

(3) Battle with moʻo at Kualoa, Oahu leading to formation of Mokoliʻi (Chinamanʻs Hat)

Kūmole

1. Mary Kawena Pukui and Samuel H. Elbert, Hawaiian Dictionary, Rev. and enl. ed (Honolulu: University of Hawaii Press, 1986).

2. Abraham Fornander, Fornander Collection of Hawaiian Antiquities and Folklore (Hawaii: Bishop Museum Press, 1985), 32-111, 576-583.

3. Matthew Kaopio, Hawaiian Family Legends (Honolulu, Hawaii: Mutual Pub., 2003).

Applied to: Ka moʻolelo o Hiʻiakaikapoliopele : ka wahine i ka hikina a ka lā, ka uʻi palekoki uila o Halemaʻumaʻu, Pele’s appeal : moʻolelo, kaona, and hulihia in “Pele and Hiʻiaka” literature (1860-1928), Hiʻiaka, Lohiʻau & the five maile sisters

Created by: Puaokamele Dizon

Edited by: Annemarie Paikai